Lęk przed Byciem Ocenianym, Krytykowanym - Objawy, Skutki Terapia

Lęk przed byciem ocenianym może wywoływać wiele trudności w życiu pacjenta. Lęk przed oceną związany jest z objawami, które są uporczywe, nieoczywiste, podobne do objawów pojawiających się w innych lękowych sytuacjach. W takich sytuacjach może być bardzo trudno ocenić jednoznacznie, czego lęk może dotyczyć, część objawów może być świadoma, część zupełnie nieświadoma, irracjonalna. Czasami bywają sytuacje, w których pacjent deklaruje chęć podjęcia konfrontacji, decyduje się na udział w trudnej sytuacji, a jednocześnie jest to dla niego na tyle trudne, że ostatecznie pojawiają się tendencje ucieczkowe w różnej postaci.

Lęk przed Byciem Ocenianym Objawy

Somatyczne

• bóle i zawroty głowy,
• bóle żołądka,
• bóle i kołatanie serca,
• drżenie kończyn,
• ścisk w gardle,
• suchość w ustach,
• nagłe uderzenia gorąca,
• zaburzenia równowagi,
• bezsenność,
• wymioty.

Poznawcze

• problemy z koncentracją uwagi,
• nadmierna koncentracja na własnej osobie (wyglądzie, wypowiedziach, elokwencji),
• przywiązywanie nadmiernej uwagi do szczegółów,
• przekonanie, że inni również w takim samym stopniu koncentrują się na pacjencie (zarówno w pozytywnym, jak i negatywnym kontekście).

Emocjonalne

• zaniżona samoocena,
• ciągła koncentracja na własnej osobie,
• nadwrażliwość na swoim punkcie,
• napady paniki,
• uczucie napięcia,
• poirytowanie,
• labilność emocjonalna,
• uczucie uogólnionego, nieuzasadnionego lęku, 
• ogólne przygnębienie, apatia,
• spadek motywacji,
• silna koncentracja na własnych błędach, nieustanne wyliczanie swoich niepowodzeń, 
• tendencja do rozliczania siebie i innych, wytykania niekompetencji.

Behawioralne

• wycofywanie się z kontaktów społecznych,
• tworzenie unikowych sytuacji,
• unikanie sytuacji lękotwórczych,
• niekonstruktywne sposoby radzenia sobie z napięciem (objadanie się),
• sięganie po alkohol w celu dodania sobie odwagi,
• proszenie innych o załatwianie własnych spraw,
• kreowanie sytuacji, w których dana osoba (z pozornie niezależnych przyczyn) nie może wystąpić w swojej sprawie.

Lęk przed Byciem Krytykowanym - Skutki

Główną konsekwencją lęku przed oceną jest ogólne wycofywanie się z relacji lub dążenie do zerwania relacji. Przez to pacjent może dodatkowo czuć się nierozumiany, osamotniony, odrzucony.

• ograniczenie kontaktów społecznych,
• powierzchowne relacje, 
• tendencja do nagłego zrywania relacji,
• trudności w samorealizacji,
• bycie nieautentycznym spowodowane tendencją do zaspokajania potrzeb innych ludzi (pacjent chcąc uniknąć oceny, mówi/robi to, co inni chcą usłyszeć/oczekują).

Lęk przed Byciem Ocenianym Psychoterapia

Psychoterapia osób z lękiem przed oceną jest dośc trudna, ponieważ nie wiadomo, jakie słowa pacjent może przeżyć jako zagrożenie i ostatecznie w nagły sposób zerwać relację terapeutyczną. Taka terapia przypomina kroczenie po polu minowym, nigdy nie wiadomo, w którym miejscu można natknąć się na wybuch, który może wszystko zniszczyć. Bywają sytuacje, że pomimo wyjaśnień i omawiania w terapii danych kwestii, deklaracji rozumienia intencji, pacjent nie jest w stanie dopuścić do siebie faktu, że mówienie o trudnych sprawach nie ma na celu krytykowania, wytykania błędów, ale zawiera próbę zrozumienia funkcjonowania pacjenta.

Czasami lęk i to, co za nim idzie jest tak silny, że pacjent nie może utrzymać się w terapii. Pomimo, iż lęki ściśle wiążą się z zaburzeniami nerwicowymi, lęk przed oceną ze strony innych ludzi bywa częstym objawem różnych zaburzeń (np. może występować w osobowości paranoicznej, niedojrzałej, unikającej, borderline czy narcystycznej). W takich sytuacjach trudno omawiać tylko jeden czynnik (lęk), koniecznie trzeba brać pod uwagę inne ważne aspekty.
..........................................................................................................................................................................
Jeśli na podstawie powyższego tekstu rozpoznajesz u siebie objawy lęku przed byciem ocenianym, ciągle zamartwiasz się tym, co myślą, mówią o Tobie inni, unikasz relacji z lęku przed oceną -  umów się na konsultację,  postaram się jak najlepiej pomóc Ci uporządkować to, co na tym etapie zawiłe i trudne.